W wydanej w ubiegłym roku książce O sens w archiwistyce cały rozdział poświęciłem zagrożeniom związanym z szeroko pojętą komputeryzacją pracy archiwisty. Dla ludzi i dla zasobu. Nader szybko skonfrontowane to zostało z osiągnięciami w zakresie sztucznej inteligencji, którą można wykorzystać dla zastąpienia pracy intelektualnej w zakresie teorii archiwalnej.

Jeśli bowiem proste urządzenie „dla każdego” typu Chat GPT już w tej chwili rewolucjonizuje pisanie prac archiwalnych, odpowiada na pytania wyręczając człowieka w researchu, od razu formułuje poprawną językowo odpowiedź w stylu standardowego eseju, to oznacza, że coś się kończy i coś się zaczyna. W zakresie kształcenia, w zakresie badania, w zakresie pisania. W zakresie oceniania prac naukowych…

Powszechnie dostępny w wersji demonstracyjnej program, który dziś testowałem, bezbłędnie odpowiedział na ogólne pytania typu: `co to jest archiwistyka?`, `jaka jest jej struktura?`, `jakie są etapy opracowania akt?`, `jakie są zasady porządkowania teczki aktowej?` Błąd popełnił w odpowiedzi na pytanie: `co to jest zespół archiwalny?`, twierdząc że

to grupa osób, która zajmuje się realizacją zadań związanych z prowadzeniem i obsługą archiwum. Zazwyczaj w skład takiego zespołu wchodzą archiwiści oraz osoby techniczne odpowiedzialne za przechowywanie, digitalizację i konserwację dokumentów.

Przyznacie jednak, że zrobił to w sposób uroczo przekonujący. Co prawda nie zaliczył jeszcze testu, który moi studenci trzeciego roku pisali w tym roku z przedmiotu Metodyka Pracy Archiwalnej, ale kilka punktów zdobył. Nie mam wątpliwośći, że te braki nadrobi błyskawicznie. I jest już na tyle kompetentny, by wytłumaczyć dlaczego warto być archiwistą:

Decyzja o wyborze zawodu archiwisty zależy od zainteresowań, predyspozycji oraz celów zawodowych osoby, która podjąć się chce tego zawodu. Oto kilka powodów, dla których warto rozważyć karierę w archiwistyce:

-Praca z cennymi dokumentami – archiwistyka to dziedzina, która zajmuje się przechowywaniem i udostępnianiem dokumentów o wartości historycznej, kulturowej, naukowej lub prawniczej. Praca z tak cennymi dokumentami daje poczucie spełnienia i przynosi satysfakcję z wykonywanej pracy.

-Możliwość przyczyniania się do badań naukowych – dokumenty przechowywane w archiwach stanowią źródło wiedzy dla badaczy z różnych dziedzin nauki, takich jak historia, socjologia czy kulturoznawstwo. Archiwiści pomagają udostępniać i interpretować te dokumenty, co przyczynia się do rozwoju wiedzy i badań naukowych.

-Stabilność zatrudnienia – praca w archiwach jest zwykle stabilna i bezpieczna pod względem zatrudnienia, ze względu na istnienie stałego zapotrzebowania na specjalistów w tej dziedzinie.

-Różnorodność zadań – praca w archiwach jest zwykle zróżnicowana i obejmuje wiele różnych zadań, od selekcji i opracowania dokumentów, przez ich przechowywanie i udostępnianie, po prowadzenie badań naukowych i organizowanie wystaw.

-Możliwość rozwoju zawodowego – archiwistyka to dziedzina, w której można rozwijać swoje umiejętności i kwalifikacje, na przykład poprzez uczestnictwo w szkoleniach, konferencjach i kursach specjalistycznych.

Warto jednak pamiętać, że praca w archiwach wymaga dużej precyzji, skrupulatności i cierpliwości, a także znajomości przepisów prawnych dotyczących gromadzenia i udostępniania dokumentów archiwalnych.

Przede wszystkim jednak wie (i to powinno przychylnie nastroić doń wielu archiwistów), jakie są minusy tego zawodu.

Jak w każdej pracy, tak i w archiwistyce można wyróżnić pewne minusy. Oto kilka z nich:

-Praca biurowa – praca archiwisty to zwykle praca biurowa, która wymaga długiego siedzenia przed komputerem i pracę w zamkniętych pomieszczeniach. Dla niektórych osób może to być uciążliwe i niezdrowe.

-Monotonia – praca w archiwach może być powtarzalna i monotonna, szczególnie w przypadku wykonywania rutynowych czynności, takich jak selekcja i opracowanie dokumentów.

-Praca w izolacji – archiwistyka to dziedzina, w której praca często odbywa się w samotności. Osoby, które lubią pracować w grupie i potrzebują interakcji społecznej, mogą mieć z tym problem.

-Wymagający klient – archiwistyka to dziedzina, w której klienci mogą mieć wysokie wymagania i oczekiwania co do jakości i szybkości udostępnienia dokumentów. Często mogą też występować sytuacje, w których klienci nie są zadowoleni z usług archiwisty.

-Wysoka odpowiedzialność – praca w archiwach wymaga dużej precyzji i skrupulatności, a także znajomości przepisów prawnych dotyczących gromadzenia i udostępniania dokumentów archiwalnych. Archiwista ponosi wysoką odpowiedzialność za prawidłowe gromadzenie, przechowywanie i udostępnianie dokumentów, co może stwarzać stresujące sytuacje.

-Niskie wynagrodzenie – w niektórych krajach praca archiwisty jest nisko płatna, co może być demotywujące dla osób, które oczekują wysokiego wynagrodzenia za swoją pracę.

Warto jednak pamiętać, że minusy te dotyczą tylko pewnych aspektów pracy w archiwach, a w zależności od zainteresowań i predyspozycji, praca ta może przynosić wiele satysfakcji i być bardzo wartościowa.

Obcy jest już na pokładzie archiwalnego statku. Pytanie czy ten statek to Nostromo czy Enterprise?