Od sierpnia do października 2022 r. przeprowadzone zostały badania archeologiczne na Rynku w Czemiernikach. Badania te poprzedziły inwestycję budowlaną związaną z odbudową dawnego budynku zajazdu, z przeznaczeniem na Centrum Kulturalno-Integracyjne.
na zdj. tytułowym: Grosz króla Stanisława Augusta, 1776 r.
Oprócz udokumentowanych historycznych dziejów, tereny wokół Czemiernik mogą się poszczycić imponującą przeszłością pradziejową.
Wyżej wspomniane badania archeologiczne prowadzone były już jednak przy obiekcie – zajeździe, o metryce nowożytnej. Badania wykonane zostały przez Pracownię Badań i Nadzorów Archeologicznych z Lublina, pod kierownictwem pana Edmunda Mitrusa. Budynek badanego zajazdu powstał na miejscu dawnego drewnianego ratusza wybudowanego w pierwszej połowie XVII w. Ratusz został poważnie uszkodzony podczas dużego pożaru miasta w 1711 r. i rozebrany w przeciągu następnych lat. Nowy budynek postawiono na początku XIX w, już jako murowany, wraz z dobudowanymi kramicami. Usytuowany był w obrębie rynku, pomiędzy obecnymi ulicami „Rynek” i Radzyńską. Z treści inwentaryzacji sporządzonej w 1973 r. wynika, że był to parterowy, wolnostojący budynek, założony na rzucie prostokąta, o wymiarach 21,47 x 14,35 m. Jego środkowa część była podpiwniczona. Wejścia umieszczone były w ścianach północnej i południowej.
Podczas badań, po usunięciu warstwy nawierzchni z trylinki betonowej i warstwy podsypki, natrafiono na relikty budynku głównego zajazdu składające się z fundamentów kamiennych i ceglano-kamiennych, częściowo poprzecinanych reliktami wieńca wzmacniającego (betonowego) z lat siedemdziesiątych XX w. oraz dobudówek – kramic funkcjonujących pierwotnie w północno-wschodniej części zajazdu. Wykopy wykonano etapowo, do warstwy pierwotnej składającej się ze zwięzłych frakcji gliniastych. Oprócz reliktów z zachowanym fragmentem posadzki ceglanej, zagruzowanego podpiwniczenia, pokrywającego się zasięgiem z zawartym w opracowaniu W. Koziejowskiego, natrafiono w części południowo-wschodniej inwestycji na trzy jamy o charakterze gospodarczym zawierające fragmenty ceramiki, monety i przedmioty metalowe (o chronologii nowożytnej).
Mając na względzie fakt, iż część realizowanej inwestycji naruszy relikty tylko w niewielkich stopniu oraz biorąc pod uwagę stabilność podłoża niewymagającego zagęszczenia, postanowiono pozostałości dawnego fundamentowania zachować in situ. Wyniki badań są w trakcie opracowania.
Foto z badań: P. Zieniuk (WUOZ D/Biała Podlaska), E. Mitrus (PBiNA)
Foto archiwalne: W. Koziejowski i W. Głodzik
