Lubimy stwierdzać z dumą
I zgadzać się, bez sporu,
Że sprawdzianem kultury
Jest poczucie humoru.
I że my – jak nikt inny,
od wieków, od Reja przecie –
Naszym poczuciem humoru
Przodujemy na świecie.
Że w naszej literaturze –
z tego nas nie obedrą! –
Tam Słowacki, tu Rodoć,
Tam Trembecki, tu Fredro!
Jakiekolwiek nazwisko
Na chybił trafił wyskub,
Spójrz – Morsztyn! Patrz – Krasicki!
(Dziś by się zdał taki biskup).
Wspaniały zastęp kpiarzy,
Parada sowizdrzałów,
Ich fraszek i dowcipów,
Pamfletów i kawałów.
Błyszcząca literatury
Śmiechem kwitnąca połać!
Nasze poczucie humoru –
Jest się na co powołać.
Jesteśmy drwiący, kpiarscy,
Kawalarscy, złośliwi,
Z natury ostrzy, cięci,
Dowcipni i żartobliwi.
W docinkach, fraszkach, żartach,
Bon-motach iście paryskich,
Jak nikt inny umiemy
Drwić z wszystkiego i z wszystkich.
Umiemy kpić z Anglików,
Z Moskali i ze Szwabów,
Z Litwinów, z Ukraińców,
Z Czechów, z Żydów, z Arabów,
Z wad, cnót, zalet, zwyczajów,
Z języka i z ubioru –
Kto by się na nas obraził,
Nie ma poczucia humoru.
Tylko – niech Pan Bóg broni,
By ktokolwiek na świecie,
Żartem, fraszką, uwagą,
Słówkiem, maczkiem w gazecie,
Nas wykpił, z nas zażartował,
Nas tknął – pomyśleć groza!
Już poczucie humoru
Stula się jak mimoza.
Już uśmiech z warg nam ucieka,
Już gniew nas trzęsie srogi,
Już pierś wzbiera rozkoszą
Strasznej martyrologii!
Już krew oczy zalewa,
Rycerska dłoń już na kordzie!
Nasze poczucie humoru
Już każe „walić po mordzie”.
*
Okrutne mnie dręczy pytanie,
Obawy mam wcale niepłonne –
Czy nasze poczucie humoru
Nie jest zbyt jednostronne?
Bo cała ta w humor zabawa
Ma jedno prawidło główne:
Jeżeli humor ma prawa –
Niech będą dla wszystkich równe.
1942