Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych – jedna z najważniejszych dat dla Wojsk Obrony Terytorialnej. Dla Lubelskiej Brygady OT ma szczególne znaczenie – od 1 marca 2017 roku z dumą nosi imię mjr. Hieronima Dekutowskiego ps. „Zapora”.

Terytorialsi z Lubelszczyzny, jako jedni z pierwszych w kraju, zostali oficjalnymi spadkobiercami tradycji i wartości Żołnierzy Niezłomnych. 2 Lubelska Brygada Obrony Terytorialnej zgodnie z decyzją nr 50 Ministra Obrony Narodowej z dnia 1 marca 2017 r., otrzymała imię mjr. Hieronima Dekutowskiego ps. „Zapora” – Cichociemnego, Żołnierza Wyklętego, legendy polskiego podziemia niepodległościowego. Przejęła również tradycje: 27. Wołyńskiej Dywizji Piechoty Armii Krajowej, 8. Pułku Piechoty Legionów Armii Krajowej, zamojskiego 9. Pułku Piechoty Legionów Armii Krajowej oraz Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość Okręgu Lublin. Swoje święto brygada obchodzi 24 maja, na pamiątkę największej bitwy partyzanckiej, jaką stoczyły oddziały „Zapory” z okupantem niemieckim pod Krężnicą Okrągłą w 1944 roku.

10 lat temu Sejm RP poprzez ustawę, której inicjatorami byli śp. Prezydent Lech Kaczyński i śp. Prezes IPN Janusz Kurtyka, wprowadził do kalendarza świąt państwowych Narodowy Dzień Pamięci „Żołnierzy Wyklętych”, którzy „walcząc o urzeczywistnienie dążeń demokratycznych społeczeństwa polskiego, z bronią w ręku, jak i w inny sposób, przeciwstawili się sowieckiej agresji i narzuconemu siłą reżimowi komunistycznemu”. Święto jest „wyrazem hołdu dla żołnierzy drugiej konspiracji za świadectwo męstwa, niezłomnej postawy (…) to także wyraz hołdu licznym społecznościom lokalnym, których patriotyzm i stała gotowość ofiar na rzecz idei niepodległościowej pozwoliły na kontynuację oporu na długie lata”. Szacuje się, że w szczytowym okresie walki, w 1945 r., w podziemiu niepodległościowym działało nadal bezpośrednio nawet 200 tysięcy osób, z czego 20 tysięcy walczyło w oddziałach partyzanckich, zaś kolejnych kilkaset tysięcy wspomagało ich zapewniając aprowizację, schronienie i łączność.

Żołnierze Niezłomni tworzyli powojenną konspirację kontynuującą od 1945 r. dzieło Armii Krajowej, walcząc z sowiecką władzą narzuconą Polsce. Konspiracja ta była najliczniejszą formą zorganizowanego ruchu oporu społeczeństwa polskiego wobec nowego okupanta. Uczestników ruchu partyzanckiego określa się zamiennie, jako „żołnierzy drugiej konspiracji”, „Żołnierzy Niezłomnych” lub „Żołnierzy Wyklętych”.

Tę spuściznę dumnie przejęliśmy – Cześć Ich Pamięci!

Jedenaścioro wspaniałych patriotów, Wyklętych, Niezłomnych Bohaterów podziemia antykomunistycznego, którzy nigdy nie pogodzili się z ustanowionym w Polsce po II wojnie światowej porządkiem jest Patronami Brygad OT:

Podlaska Brygada OT – gen. bryg. Władysław Liniarski „Mścisław”
Lubelska Brygada OT mjr Hieronim Dekutowski „Zapora”
Podlaska Brygada OT płk Łukasz Ciepliński „Pług”
Warmińsko – Mazurska Brygada OT – ppłk Gracjan Klaudiusz Fróg „Szczerbiec”
Mazowiecka Brygada OT – ppor. Mieczysław Dziemieszkiewicz „Rój”
Mazowiecka Brygada OT – rtm. Witold Pilecki „Witold”, Druh”
Pomorska Brygada OT – kpt. mar. Adam Dedio „Marynarz”
Kujawsko – Pomorska Brygada OT Elżbieta Zawacka „Zo”
Łódzka Brygada OT – gen. bryg. Stanisław Sojczyński „Warszyc”
14 Zachodnio-Pomorskiej Brygady OT – ppłk Stanisław Sędziak ps. Warta
16 Dolnośląskiej Brygady OT – mjr Ludwik Marszałek ps. Zbroja