Za nami kolejna rocznica uchwalenia Konstytucji 3 Maja 1791 r., w tym roku, tak jak i w ubiegłym, obchodzona skromniej z uwagi na obostrzenia epidemiczne. Jak świętowano dawniej?

Minęło 230 lat od uchwalenia Konstytucji 3 Maja. Pielęgnowanie jej dorobku odbywało się jeszcze przed ostatnim rozbiorem Rzeczypospolitej. W czasach niewoli zaborcy starali się wymazać pamięć o ustawie, która dawała szansę na reformę kraju, a wszelkie próby organizacji obchodów tego święta były zakazane.

To zrozumiałe więc, że tuż po odzyskaniu niepodległości rocznica uchwalenia Konstytucji 3 Maja ponownie powróciła do najważniejszych świąt państwowych. W całym okresie międzywojennym, aż do wybuchu II wojny światowej obchodzone było w podniosłej atmosferze. Dokumenty przechowywane w zasobie Archiwum w Radzyniu są tego dowodem.

Sytuacja ponownie zmieniała się w 1945 r. kiedy w Polsce do władzy doszli komuniści. Obchody 3 maja były coraz bardziej ograniczane, a pamięć o ustawie zasadniczej z 1791 r. stopniowo wymazywana.

Zapraszamy do zapoznania się z dokumentami z zasobu Archiwum Państwowe w Lublinie Oddział w Radzyniu Podlaskim. Serdecznie polecamy również wystawę przygotowaną przez Archiwum Państwowe w Lublinie pt. „W promieniach majowej jutrzenki. Konstytucja 3 Maja i jej znaczenie”.

http://lublin.ap.gov.pl/w-promieniach-majowej-jutrzenki-wystawa-z-okazji-230-rocznicy-uchwalenia-konstytucji-3-maja/

1. Komisarz Rządu Polskiego na powiat radzyński do Wójta Gminy Suchowola w sprawie ustanowienia świata narodowego 3 maja – 2 maja 1919 r. Źródło: Akta gminy Suchowola, sygn. 4, s. 121.

 

Komisarz Rządu Polskiego na Okręg parczewski do Wójta gminy Suchowola w sprawie obchodów święta narodowego 3 Maja – Parczew, 29 kwietnia 1919 r. Źródło: Akta gminy Suchowola, sygn. 12, s. 24.

 

Protokół z zebrania Komitetu obchodów „Święta Oświaty” w powiecie radzyńskim w dniach 1 i 3 maja 1946 r. Źródło: Starostwo Powiatowe w Radzyniu Podlaskim, sygn. 10, s. 8-9.

 

Protokół z zebrania w sprawie organizacji obchodów 1 Maja – Radzyń Podlaski, 12 kwietnia 1947 r. Źródło: Starostwo Powiatowe w Radzyniu Podlaskim, sygn. 8, s. 69-71.