________________________________________________________________________________________________
«Umieściłeś mnie w dole głębokim, w ciemnościach, w przepaści» (Ps 88 [87], 7). Ileż razy ten okrzyk bólu wyrywał się z serc milionów mężczyzn i kobiet, którzy od 1 września 1939 roku do końca lata 1945 doświadczyli jednej z najbardziej niszczycielskich i najbardziej nieludzkich tragedii w naszych dziejach! (…) mamy obowiązek przypomnieć sobie w obliczu Boga te tragiczne fakty, by uczcić pamięć zmarłych i okazać współczucie wszystkim, którym ów bezmiar okrucieństwa zadał rany na duszy i ciele, i aby całkowicie przebaczyć krzywdy. (…) Istnieje obowiązek wyciągnięcia wniosków z tej przeszłości, aby nigdy więcej nie dopuścić już do powstania podobnego splotu przyczyn, mogącego doprowadzić do nowego rozpętania pożaru takiej wojny
św. Jan Paweł II
List apostolski z okazji 50. rocznicy wybuchu II wojny światowej
________________________________________________________________________________________________